Όταν σκέφτεστε την τεστοστερόνη, τι σας έρχεται στο μυαλό; δυνατοί άντρες; Επιθετική, ανυπόμονη συμπεριφορά τύπου Α; Οδική οργή; Βία?
Ο ρόλος της τεστοστερόνης στην κακή συμπεριφορά είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος. Επιπλέον, η τεστοστερόνη παίζει άλλους σημαντικούς ρόλους στην υγεία και τις ασθένειες που μπορεί να σας εκπλήξουν. Για παράδειγμα, γνωρίζατε ότι η τεστοστερόνη είναι βασικός παράγοντας στον καρκίνο του προστάτη ; Ή, ότι και οι γυναίκες χρειάζονται τεστοστερόνη; Η τεστοστερόνη έχει περισσότερα από το να συμπεριφέρονται άσχημα οι άντρες.
Ο ρόλος της τεστοστερόνης
Η τεστοστερόνη είναι η κύρια ορμόνη του φύλου στους άνδρες και διαδραματίζει πολλούς σημαντικούς ρόλους, όπως:
- Η ανάπτυξη του πέους και των όρχεων
- Η εμβάθυνση της φωνής κατά την εφηβεία
- Η εμφάνιση τριχών στο πρόσωπο και στην ηβική περιοχή που ξεκινά από την εφηβεία. αργότερα στη ζωή, μπορεί να παίξει ρόλο στην φαλάκρα
- Μυϊκό μέγεθος και δύναμη
- Ανάπτυξη και δύναμη των οστών
- Σεξουαλική ορμή (λίμπιντο)
- Παραγωγή σπέρματος
Τα έφηβα αγόρια με πολύ λίγη τεστοστερόνη μπορεί να μην βιώσουν φυσιολογική αρρενωποποίηση. Για παράδειγμα, τα γεννητικά όργανα μπορεί να μην μεγαλώνουν, οι τρίχες στο πρόσωπο και το σώμα μπορεί να είναι λιγοστές και η φωνή μπορεί να μην βαθαίνει κανονικά.
Η τεστοστερόνη μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση της φυσιολογικής διάθεσης. Μπορεί να υπάρχουν άλλες σημαντικές λειτουργίες αυτής της ορμόνης που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί.
Τα σήματα που αποστέλλονται από τον εγκέφαλο στην υπόφυση στη βάση του εγκεφάλου ελέγχουν την παραγωγή τεστοστερόνης στους άνδρες. Στη συνέχεια, η υπόφυση αναμεταδίδει σήματα στους όρχεις για την παραγωγή τεστοστερόνης. Ένας «βρόχος ανάδρασης» ρυθμίζει στενά την ποσότητα της ορμόνης στο αίμα. Όταν τα επίπεδα τεστοστερόνης αυξάνονται πολύ υψηλά, ο εγκέφαλος στέλνει σήματα στην υπόφυση για να μειώσει την παραγωγή.
Αν νομίζατε ότι η τεστοστερόνη είναι σημαντική μόνο στους άνδρες, θα κάνετε λάθος. Η τεστοστερόνη παράγεται στις ωοθήκες και τα επινεφρίδια. Είναι ένα από τα πολλά ανδρογόνα (ανδρικές ορμόνες φύλου) στις γυναίκες. Αυτές οι ορμόνες πιστεύεται ότι έχουν σημαντικές επιδράσεις σε:
- Λειτουργία ωοθηκών
- Δύναμη των οστών
- Σεξουαλική συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της φυσιολογικής λίμπιντο (αν και τα στοιχεία δεν είναι πειστικά)
Η σωστή ισορροπία μεταξύ της τεστοστερόνης (μαζί με άλλα ανδρογόνα) και των οιστρογόνων είναι σημαντική για να λειτουργούν κανονικά οι ωοθήκες. Αν και οι λεπτομέρειες είναι αβέβαιες, είναι πιθανό τα ανδρογόνα να παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου (συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης, της σεξουαλικής ορμής και της γνωστικής λειτουργίας).
Το ήξερες? |
| Η τεστοστερόνη συντίθεται στον οργανισμό από τη χοληστερόλη. Αλλά το να έχετε υψηλή χοληστερόλη δεν σημαίνει ότι η τεστοστερόνη σας θα είναι υψηλή. Τα επίπεδα τεστοστερόνης ελέγχονται πολύ προσεκτικά από την υπόφυση στον εγκέφαλο για να συμβεί κάτι τέτοιο. |
Οι κίνδυνοι της υπερβολικής τεστοστερόνης
Η υπερβολική φυσική τεστοστερόνη δεν είναι κοινό πρόβλημα μεταξύ των ανδρών. Αυτό μπορεί να σας εκπλήξει δεδομένου του τι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να θεωρήσουν προφανείς αποδείξεις περίσσειας τεστοστερόνης: οργή δρόμου, καυγάδες μεταξύ των πατέρων στους αγώνες του Little League και σεξουαλική ασέβεια.
Μέρος αυτού μπορεί να οφείλεται στη δυσκολία καθορισμού των «φυσιολογικών» επιπέδων τεστοστερόνης και της «φυσιολογικής» συμπεριφοράς. Τα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα ποικίλλουν δραματικά με την πάροδο του χρόνου και ακόμη και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, αυτό που μπορεί να φαίνεται σαν σύμπτωμα περίσσειας τεστοστερόνης (βλ. παρακάτω) μπορεί στην πραγματικότητα να μην σχετίζεται με αυτήν την ορμόνη.
Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε για τα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες προέρχονται από αθλητές που χρησιμοποιούν αναβολικά στεροειδή, τεστοστερόνη ή σχετικές ορμόνες για να αυξήσουν τη μυϊκή μάζα και την αθλητική απόδοση.
Τα προβλήματα που σχετίζονται με τα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες περιλαμβάνουν:
- Χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων, συρρίκνωση των όρχεων και ανικανότητα (φαίνεται περίεργο, έτσι δεν είναι;)
- Βλάβη του καρδιακού μυός και αυξημένος κίνδυνος καρδιακής προσβολής
- Διεύρυνση του προστάτη με δυσκολία στην ούρηση
- Ηπατική νόσο
- Ακμή
- Κατακράτηση υγρών με πρήξιμο των ποδιών και των ποδιών
- Η αύξηση βάρους, ίσως εν μέρει σχετίζεται με την αυξημένη όρεξη
- Υψηλή αρτηριακή πίεση και χοληστερόλη
- Αυπνία
- Πονοκέφαλοι
- Αυξημένη μυϊκή μάζα
- Αυξημένος κίνδυνος θρόμβων αίματος
- Καθοδική ανάπτυξη στους εφήβους
- Αχαρακτηριστικά επιθετική συμπεριφορά (αν και δεν έχει μελετηθεί καλά ή δεν έχει αποδειχθεί σαφώς)
- Αλλαγές διάθεσης, ευφορία, ευερεθιστότητα, εξασθενημένη κρίση, αυταπάτες
Μεταξύ των γυναικών, ίσως η πιο κοινή αιτία υψηλού επιπέδου τεστοστερόνης είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Αυτή η ασθένεια είναι κοινή. Επηρεάζει το 6% έως 10% των προεμμηνοπαυσιακών γυναικών.
Οι ωοθήκες των γυναικών με PCOS περιέχουν πολλαπλές κύστεις. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ακανόνιστες περιόδους, μειωμένη γονιμότητα, υπερβολική ή τραχιά τρίχα στο πρόσωπο, τα άκρα, τον κορμό και την ηβική περιοχή, ανδρική φαλάκρα, σκουρόχρωμο, παχύ δέρμα, αύξηση βάρους, κατάθλιψη και άγχος. Μια διαθέσιμη θεραπεία για πολλά από αυτά τα προβλήματα είναι η σπιρονολακτόνη, ένα διουρητικό (χάπι νερού) που εμποδίζει τη δράση των ανδρικών ορμονών του φύλου.
Οι γυναίκες με υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, είτε λόγω ασθένειας είτε λόγω χρήσης ναρκωτικών, μπορεί να παρουσιάσουν μείωση του μεγέθους του στήθους και εμβάθυνση της φωνής, εκτός από πολλά από τα προβλήματα που μπορεί να έχουν οι άνδρες.
Πολύ λίγη τεστοστερόνη
Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές (και οι φαρμακευτικές εταιρείες) έχουν επικεντρωθεί στις επιπτώσεις της ανεπάρκειας τεστοστερόνης, ειδικά στους άνδρες. Στην πραγματικότητα, καθώς οι άνδρες γερνούν, τα επίπεδα τεστοστερόνης πέφτουν πολύ σταδιακά, περίπου 1% έως 2% κάθε χρόνο – σε αντίθεση με τη σχετικά γρήγορη πτώση των οιστρογόνων που προκαλεί την εμμηνόπαυση. Οι όρχεις παράγουν λιγότερη τεστοστερόνη, υπάρχουν λιγότερα σήματα από την υπόφυση που λένε στους όρχεις να παράγουν τεστοστερόνη και μια πρωτεΐνη (που ονομάζεται σφαιρίνη που δεσμεύει τη σεξουαλική ορμόνη (SHBG) αυξάνεται με την ηλικία. Όλα αυτά μειώνουν την ενεργή (ελεύθερη) μορφή τεστοστερόνης στο Περισσότερο από το ένα τρίτο των ανδρών άνω των 45 ετών μπορεί να έχουν μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης από ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί φυσιολογικό (αν και, όπως αναφέρθηκε, ο καθορισμός των βέλτιστων επιπέδων τεστοστερόνης είναι δύσκολος και κάπως αμφιλεγόμενος).
Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας τεστοστερόνης σε ενήλικες άνδρες περιλαμβάνουν:
- Μειωμένη τρίχα σώματος και προσώπου
- Απώλεια μυϊκής μάζας
- Χαμηλή λίμπιντο, ανικανότητα, μικροί όρχεις, μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων και υπογονιμότητα
- Αυξημένο μέγεθος στήθους
- Εξάψεις
- Ευερεθιστότητα, κακή συγκέντρωση και κατάθλιψη
- Απώλεια τριχών στο σώμα
- Εύθραυστα οστά και αυξημένος κίνδυνος κατάγματος
Μερικοί άνδρες που έχουν ανεπάρκεια τεστοστερόνης έχουν συμπτώματα ή καταστάσεις που σχετίζονται με τη χαμηλή τους τεστοστερόνη που θα βελτιωθούν όταν λάβουν υποκατάστατο τεστοστερόνης. Για παράδειγμα, ένας άνδρας με οστεοπόρωση και χαμηλή τεστοστερόνη μπορεί να αυξήσει την αντοχή των οστών και να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος με υποκατάσταση τεστοστερόνης.
Όσο και αν είναι περίεργο, οι γυναίκες μπορεί επίσης να ενοχλούνται από συμπτώματα ανεπάρκειας τεστοστερόνης. Για παράδειγμα, η ασθένεια στην υπόφυση μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης από τη νόσο των επινεφριδίων. Μπορεί να παρουσιάσουν χαμηλή λίμπιντο, μειωμένη οστική δύναμη, κακή συγκέντρωση ή κατάθλιψη.
Το ήξερες? |
| Υπάρχουν φορές που η χαμηλή τεστοστερόνη δεν είναι τόσο κακό. Το πιο συνηθισμένο παράδειγμα είναι πιθανώς ο καρκίνος του προστάτη. Η τεστοστερόνη μπορεί να διεγείρει τον προστάτη αδένα και τον καρκίνο του προστάτη να αναπτυχθούν. Γι’ αυτό τα φάρμακα που μειώνουν τα επίπεδα τεστοστερόνης (για παράδειγμα, η λευπρολίδη) και ο ευνουχισμός είναι κοινές θεραπείες για άνδρες με καρκίνο του προστάτη. Οι άνδρες που λαμβάνουν υποκατάστατο τεστοστερόνης πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά για καρκίνο του προστάτη. Αν και η τεστοστερόνη μπορεί να κάνει τον καρκίνο του προστάτη να αναπτυχθεί, δεν είναι σαφές ότι η θεραπεία με τεστοστερόνη προκαλεί πραγματικά καρκίνο. |
Ασθένειες και καταστάσεις που επηρεάζουν την τεστοστερόνη
Οι άνδρες μπορεί να παρουσιάσουν πτώση της τεστοστερόνης λόγω καταστάσεων ή ασθενειών που επηρεάζουν:
- Όρχεις – άμεσος τραυματισμός, ευνουχισμός, μόλυνση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, όγκοι
- Υπόφυση και υποθάλαμος – όγκοι, φάρμακα (ειδικά στεροειδή, μορφίνη ή σχετικά φάρμακα και κύρια ηρεμιστικά, όπως αλοπεριδόλη), HIV/AIDS, ορισμένες λοιμώξεις και αυτοάνοσες παθήσεις
Γενετικές ασθένειες, όπως το σύνδρομο Klinefelter (στο οποίο ένας άνδρας έχει ένα επιπλέον χ-χρωμόσωμα) και η αιμοχρωμάτωση (στην οποία ένα μη φυσιολογικό γονίδιο προκαλεί τη συσσώρευση υπερβολικού σιδήρου σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένης της υπόφυσης) μπορούν επίσης να επηρεάσουν την τεστοστερόνη.
Οι γυναίκες μπορεί να έχουν ανεπάρκεια τεστοστερόνης λόγω παθήσεων της υπόφυσης, του υποθαλάμου ή των επινεφριδίων, εκτός από την αφαίρεση των ωοθηκών. Η θεραπεία με οιστρογόνα αυξάνει τη σφαιρίνη που δεσμεύει τις ορμόνες του φύλου και, όπως οι ηλικιωμένοι άνδρες, μειώνει την ποσότητα της ελεύθερης, ενεργής τεστοστερόνης στο σώμα.
Θεραπεία με τεστοστερόνη
Επί του παρόντος, η θεραπεία με τεστοστερόνη έχει εγκριθεί κυρίως για τη θεραπεία της καθυστερημένης ανδρικής εφηβείας, της χαμηλής παραγωγής τεστοστερόνης (είτε λόγω ανεπάρκειας των όρχεων, της υπόφυσης ή της λειτουργίας του υποθαλάμου) και ορισμένων ανεγχείρητων καρκίνων του γυναικείου μαστού.
Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό η θεραπεία με τεστοστερόνη να μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα σε άνδρες με σημαντικά χαμηλά επίπεδα ενεργού (δωρεάν) τεστοστερόνης, όπως:
- Γενικευμένη αδυναμία
- Χαμηλή ενέργεια
- Απενεργοποίηση αδυναμίας
- Κατάθλιψη
- Προβλήματα με τη σεξουαλική λειτουργία
- Προβλήματα με τη γνωστική λειτουργία.
Ωστόσο, πολλοί άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης έχουν παρόμοια συμπτώματα, επομένως η άμεση σύνδεση μεταξύ των επιπέδων τεστοστερόνης και των συμπτωμάτων δεν είναι πάντα σαφής. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει κάποια διαμάχη σχετικά με το ποιοι άνδρες πρέπει να λαμβάνουν θεραπεία με συμπληρωματική τεστοστερόνη.
Η θεραπεία με τεστοστερόνη μπορεί να έχει νόημα για γυναίκες που έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε ανεπάρκεια τεστοστερόνης. (Δεν είναι σαφές εάν τα χαμηλά επίπεδα χωρίς συμπτώματα έχουν νόημα. Οι κίνδυνοι θεραπείας μπορεί να υπερτερούν των οφελών.) Ωστόσο, η σοφία και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας με τεστοστερόνη για τη βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας ή της γνωστικής λειτουργίας μεταξύ των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών είναι ασαφής.
Άτομα με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης μερικές φορές λαμβάνουν θεραπεία με τεστοστερόνη κατόπιν σύστασης των γιατρών τους ή λαμβάνουν το φάρμακο μόνοι τους. Κάποιοι το έχουν συστήσει ως «φάρμακο» για τη γήρανση. Για παράδειγμα, μια μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ το 2003 διαπίστωσε ότι ακόμη και μεταξύ των ανδρών που ξεκίνησαν με φυσιολογικά αποτελέσματα τεστοστερόνης σημείωσαν απώλεια λίπους, αυξημένη μυϊκή μάζα, καλύτερη διάθεση και λιγότερο άγχος όταν λάμβαναν θεραπεία με τεστοστερόνη. Παρόμοιες παρατηρήσεις έχουν σημειωθεί και στις γυναίκες. Ωστόσο, οι κίνδυνοι και οι παρενέργειες από τη λήψη τεστοστερόνης όταν το σώμα παράγει ήδη αρκετή ποσότητα, αποθαρρύνουν την ευρεία χρήση.
Η κατώτατη γραμμή
Η τεστοστερόνη είναι πολύ περισσότερο από ό,τι υποδηλώνει η φήμη της. Άνδρες και γυναίκες χρειάζονται την κατάλληλη ποσότητα τεστοστερόνης για να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν κανονικά. Ωστόσο, η βέλτιστη ποσότητα τεστοστερόνης δεν είναι καθόλου σαφής.
Ο έλεγχος των επιπέδων τεστοστερόνης είναι τόσο εύκολος όσο η εξέταση αίματος. Το δύσκολο κομμάτι είναι η ερμηνεία του αποτελέσματος. Τα επίπεδα ποικίλλουν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ένα μόνο χαμηλό επίπεδο μπορεί να μην έχει νόημα απουσία συμπτωμάτων, ειδικά αν ήταν φυσιολογικό κάποια άλλη στιγμή. Χρειαζόμαστε περισσότερη έρευνα για να γνωρίζουμε πότε πρέπει να μετρήσουμε την τεστοστερόνη, πώς να ανταποκριθούμε καλύτερα στα αποτελέσματα και πότε αξίζει τον κόπο να αποδεχθούμε τους κινδύνους της θεραπείας.
